Mimo wcześniejszych zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska (dalej również: Ministerstwo) model Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) dla wprowadzanych na rynek opakowań nie został publicznie zaprezentowany 18 września na posiedzeniu Komitetu Doradczego ds. Gospodarki Odpadami, ani na późniejszym posiedzeniu, które odbyło się 11 października .
Również opublikowane w październiku na stronach Ministerstwa „Podsumowanie dotychczasowej pracy Ministerstwa Klimatu i Środowiska” nie odnosi się do tych bardzo istotnych dla branży opakowaniowej zmian w przepisach zmierzających do pełnego wprowadzenia systemu ROP.
SPIS TREŚCI
Implementacja Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta
Do implementacji Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) obliguje Polskę Dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (dalej również: Dyrektywa). W kontekście planowanych zmian najistotniejszy jest art. 8a Dyrektywy. Zgodnie z nim powinny zostać wdrożone min. następujące elementy systemu:
- To producenci (wprowadzający produkty w opakowaniach) lub organizacje przejmujące ich obowiązki zobligowane będą do zapewnienia dostępności systemów zbierania odpadów (powstających z opakowań lub produktów) w ramach jasno określonego zasięgu geograficznego, produktowego i materiałowego, który to zasięg nie może się ograniczać tylko do najbardziej zyskownych obszarów.
- Producenci mają w pełni pokrywać koszty „netto” selektywnej zbiórki odpadów, ich transportu i przetwarzania (czyli po odliczeniu dochodów z odzysku lub ponownego użycia).
- Ma być zapewnione pokrycie kosztów realizacji innych celów ilościowych i jakościowych związanych z gospodarką odpadami czy opakowaniami, objętych Rozszerzoną Odpowiedzialnością
- Posiadacze odpadów będący uczestnikami systemu mają być informowani o środkach służących zapobieganiu powstawaniu odpadów, zakładach zajmujących się ponownym użyciem i przygotowaniem do ponownego użycia, systemach odbioru i zbierania odpadów.
- W odniesieniu do producentów i organizacji ich reprezentujących powinien funkcjonować system kontroli jakości gromadzonych danych oraz zarządzania finansami.
Wytyczne Dyrektywy powinny być zaimplementowane do prawa krajowego w terminie do 5 stycznia 2023 r. Pierwszą próbą implementacji był Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw z dnia 2 sierpnia 2021 r. Jednakże, przypuszczalnie ze względu na liczne wady i bardzo krytyczną ocenę rynku zaniechano dalszych prac nad tym projektem (ówczesne Ministerstwo nie skomentowało wprost zaniechania prac nad projektem).
Należy pamiętać, że ROP w swoich pełnych ramach dotyczy nie tylko gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
W odniesieniu do:
- baterii i akumulatorów,
- sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
- produktów (olejów, smarów, opon),
- pojazdów
oraz powstających z nich odpadów implementacja ROP ma miejsce poprzez odrębne akty prawne.
Rozszerzenie nowego systemu ROP
Warto dodać że Unia Europejska planuje wdrażanie systemów ROP na nowe kategorie produktów, m.in.:
- ubrania i tekstylia,
- meble.
Mimo braku zmian systemowych zobowiązania przedsiębiorców w związku z ROP cały czas rosną. Corocznie zwiększają się obowiązujące poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych, które musza osiągać wprowadzający produkty w opakowaniach.
Roczne poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych
W tabeli poniżej przedstawiono w/w zobowiązania zgodnie z Rozporządzeniem ministra klimatu i środowiska z dnia 19 grudnia 2021 r. w sprawie rocznych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych w poszczególnych latach do 2030 r.
| Lp. | Rodzaje opakowań, z których powstały odpady opakowaniowe | 2022 r. | 2023 r. | 2024 r. | 2025 r | 2026 r. | 2027 r. | 2028 r. | 2029 r. |
|
[%] |
|||||||||
| 1 | razem2) | 59 | 61 | 63 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 |
| 2 | z tworzyw sztucznych | 30 | 40 | 45 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 |
| 3 | z aluminium | 51 | 51 | 51 | 51 | 53 | 55 | 57 | 59 |
| 4 | z metali żelaznych | 55 | 60 | 65 | 70 | 72 | 74 | 76 | 78 |
| 5 | z papieru i tektury | 66 | 70 | 73 | 75 | 77 | 79 | 81 | 83 |
| 6 | ze szkła | 62 | 64 | 67 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 |
| 7 | z drewna | 19 | 21 | 23 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 8 | wielomateriałowe |
poziomy recyklingu określone w przepisach wydanych na podstawie art. 25 ust. 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1114, z późn. zm.) |
|||||||
| 9 | środki niebezpieczne | ||||||||
| 10 | pozostałe | – | – | – | – | – | – | – | – |
Zatem na dzień dzisiejszy sytuacja wygląda tak, że mimo upłynięcia terminu na wdrożenie zmian cały rynek nadal czeka na „nowy ROP”, a w początkowej fazie na proponowany przez Ministerstwo model jego funkcjonowania. Można przypuszczać, że pełne wdrożenie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta będzie się wiązało ze wzrostem kosztów działalności podmiotów wprowadzających produkty w opakowaniach (dążącym do poziomów obserwowanych w innych krajach UE). Przepisy te będą miały znaczący wpływ na uczestników rynku opakowań oraz gospodarki odpadami opakowaniowym.
O wszelkich zmianach w tej bardzo ważnej sferze prawa i obowiązków środowiskowych będziemy informować Państwa na bieżąco z podejmowanymi przez Ministerstwo krokami.
