Gospodarka o obiegu zamkniętym (w skrócie GOZ) lub inaczej Gospodarka cyrkularna (Circular economy) to model produkcyjno-konsumpcyjny mający na celu wyeliminowanie powstawania odpadów. Model ten przekształca linearny obieg materiałów w cykl zamknięty, w którym na kolejnych etapach życia produktu nie staje się on odpadem, a surowcem możliwym do wykorzystania w innym procesie czy usłudze. W idealnym modelu całkowicie wyeliminowane zostaje pojęcie odpadu, a cyrkularny cykl zamknięty powtarza się w nieskończoność.
SPIS TREŚCI
Zasady gospodarki o obiegu zamkniętym
Mniej odpadów, to mniejsze zużycie surowców, mniej surowców to rozwój zrównoważony ograniczający emisje i wykorzystanie zasobów środowiska.
Najczęściej spotykana i powszechnie znana zasada „3R” – Reduce, Reuse, Recycle uznawana jest za najważniejsze poziomy hierarchii postępowania z odpadami. Coraz częściej możemy jednak spotkać się z bardziej rozbudowanymi modelami hierarchii pozwalającymi na osiągnięcie celów GOZ. Jednym z nich jest model znany jako 7R. Model ten, jak wskazuje sama nazwa składa się z 7 zasad :
- Rethink – Przemyśl – skłania do zastanowienia się nad nawykami konsumpcyjnymi, przydatnością kupowanych produktów czy potrzebą ich posiadania;
- Reduce – Ograniczaj – skłania nie tylko do ograniczenia konsumpcjonizmu zakupowego, ale także ograniczenia zużycia energii i wody, jak również świadomego pozyskiwania produktów lepszej jakości, bardziej przyjaznych środowiskowo;
- Reuse – Wykorzystaj ponownie – zasada skupiająca się na produktach wielokrotnego użytku, a także na zasadach wymiany, odsprzedaży czy zakupie produktów „z drugiej ręki”;
- Repair – Naprawiaj – zasada sugerująca próbę naprawy posiadanych sprzętów i urządzeń przed zakupem kolejnych. Zasada ta odnosi się również do inwestowania w produkty lepszej jakości, których żywotność będzie dłuższa;
- Refurbish – Odnawiaj – zasada odnosząca się do odzysku np. starych mebli i poddawaniu ich czynnościom odświeżającym umożliwiającym ich dalsze wykorzystanie;
- Recycle – Poddawaj recyklingowi – zasada odnosząca się zarówno do produkcji, jak i życia codziennego skłaniająca do segregacji odpadów i ich kompostowania w celu efektywnego poddawania ich przetworzeniu czy przerabiania posiadanych rzeczy na inne, pożyteczne przedmioty;
- Recover – Odzyskuj – zasada mówiąca o wykorzystywaniu odpadów nienadających się do recyklingu; w całości bądź częściowo.
Korzyści płynące z przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym
GOZ niesie za sobą wiele korzyści. Do głównych z nich należą korzyści środowiskowe, ekonomiczne, a także społeczne. Gospodarka cyrkularna to większa stabilność pod względem pozyskiwania surowców i ich cen, przy jednoczesnym zmniejszeniu zapotrzebowania na nowe wyczerpujące się materiały. Skierowanie przemysłu na energię i surowce odnawialne zwiększa szansę na zapewnienie stabilnego i godnego funkcjonowania przyszłych pokoleń.
Dodatkowe oszczędności płyną z procesu optymalizacji zużycia energii i wody. Czynniki te składają się na konieczność poszukiwania nowych rozwiązań i modeli biznesowych, które w dalszej perspektywie przekładać się mogą na nowe miejsca pracy, postrzeganie firmy czy wzrost jej konkurencyjności.
Wspomniane zmiany powinny skutkować zredukowaniem wydatków przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, a także wzrostem zadowolenia klientów, którzy z większą świadomością dokonują wyborów konsumenckich i poszukują firm spełniających ich wymagania.
Działania UE w kierunku GOZ
11 marca 2020 Komisja Europejska opublikowała Nowy plan działania Unii Europejskiej dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym. Do głównych działań na rzecz zrównoważonego wzrostu gospodarczego należą:
- zapewnienie przepisów dotyczących zrównoważonych produktów dla całej UE. Do głównych celów należą: ograniczenie ilości produktów jednorazowego użytku, wyeliminowanie skracania cyklu życia produktów, zakazanie niszczenia niesprzedanych dóbr użytku trwałego;
- podnoszenie świadomości konsumentów poprzez zapewnienie dostępu do wiarygodnych informacji na temat możliwości naprawy czy trwałości produktu co przełoży się na świadome dokonywanie zrównoważonych wyborów;
- opracowanie nowych strategii dla obszarów z wysokim potencjałem zastosowania GOZ przy jednoczesnym znaczącym wykorzystywaniu zasobów przez poszczególne sektory;
- działania skupiające się na odpadach – zaprzestanie nielegalnego przemieszczania odpadów i ograniczenie do minimum wywozu odpadów z UE. Zapewnienie dobrze funkcjonującego rynku surowców wtórnych powiązanego ze zharmonizowanym modelem selektywnego zbierania odpadów i ich oznakowania.
Jak wskazano w artykule idea gospodarki o obiegu zamkniętym przekłada się na wiele obszarów naszego życia, niosąc za sobą korzyści od samego początku jej stosowania. Procesy legislacyjne UE, a także rosnąca świadomość konsumentów, będą w najbliższych kierowały przedsiębiorstwa w stronę GOZ. Warto mieć to na uwadze planując rozwój firmy czy wprowadzanie na rynek nowych produktów i usług. Aby zwiększyć efektywność przedsięwzięć związanych z przekształceniem bądź rozpoczęciem działalności w zgodzie z ideologią GOZ warto śledzić różnego rodzaju formy wsparcia dla zrównoważonej środowiskowo działalności.
Jeśli macie Państwo dodatkowe pytania związane z gospodarką o obiegu zamkniętym – zapraszamy do kontaktu!
Więcej na temat zagadnień związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym zostanie poruszonych na nabliższej XIV Międzynarodowej Konferencji Logistyka Odzysku, któa odbędzie się 16 września 2024 roku. Po więcej szczegółów zapraszamy na stronę.
