Normy w ochronie środowiska to nie tylko kwestia przestrzegania regulacji, ale także strategiczny krok w kierunku zrównoważonego i odpowiedzialnego zarządzania naszym wpływem na planetę. W miarę jak nasza planeta staje się coraz bardziej narażona na zmiany klimatyczne, zanieczyszczenia i utratę różnorodności biologicznej, stosowanie norm i standardów staje się nieodzowne. To nie tylko dbałość o środowisko, ale także inwestycja w naszą przyszłość. Działania normalizujące w obszarze ochrony środowiska obejmują szeroki zakres aspektów, od zarządzania odpadami po efektywność energetyczną, od ochrony wód po rolnictwo ekologiczne. Standardy takie jak ISO 14001 czy normy dotyczące recyklingu są nie tylko wytycznymi, ale również wyznacznikami sukcesu dla firm i organizacji, które aspirują do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.
SPIS TREŚCI
Definicja normalizacji
Z ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji, wynika, że normalizacja to działalność zmierzającą do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów.
Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną ustalający – do powszechnego i wielokrotnego stosowania – zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzające do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie. Zaleca się, aby normy były oparte na osiągnięciach zarówno nauki, techniki, jak i praktyki oraz miały na celu uzyskanie optymalnych korzyści społecznych.
Normalizacja a ochrona środowiska
Normalizacja to działania, które przede wszystkim nie służą w celu regulacji wymagań dotyczących ochrony środowiska. Od tego są ustawy, akty prawne oraz rozporządzenia, takiej jak:
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2021.1973(; 1718 oraz 2269),
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji o prowadzonych ocenach oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. poz. 529),
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. poz. 1395).
Ustawy te określają standardy, dopuszczalne poziomy zagrożeń i zanieczyszczeń. Normy w ochronie środowiska są czymś zupełnie innym. Skupiają się one na technicznych aspektach działań podejmowanych przez osoby organizacje. Służą między innymi do ujednolicenia terminologii czy regulacji sposobów poboru próbek. Zostały w tym celu stworzone różne normy, które dotyczą różnych sfer środowiskowych:
- PN-Z-04010: 1967 – Ochrona powietrza atmosferycznego przed zapyleniem — Pomiar opadu pyłu przy użyciu płytek mierniczych,
- PN-Z-15006: 1993 Odpady komunalne stałe — Oznaczanie składu morfologicznego,
- PN-EN 16171:201-02 Osady ściekowe, uzdatnione bioodpady oraz gleba — Oznaczanie zawartości pierwiastków z zastosowaniem spektrometrii mas z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-MS).
Czy polskie normy są źródłem prawa?
Warto zaznaczyć, że w Polsce normy obowiązujące w różnych obszarach ochrony środowiska przyjmują formę dobrowolną. Mimo że normy w ochronie środowiska często odnoszą się do polskiego prawa, Naczelny Sąd Administracyjny w swoim wyroku z 10 kwietnia 2019 roku (sygn. akt II OSK 1486/17) jednoznacznie orzekł, że stosowanie się do Polskich Norm jest całkowicie dobrowolne. Istnieje zapis potwierdzający ich dobrowolność w art. 5 ust. 3 ustawy o normalizacji. Warto podkreślić, że Polskie Normy mogą być bezpośrednio oparte na normach europejskich lub międzynarodowych. Niemniej jednak, aby mogły być legalnie wykorzystywane w polskim prawie, muszą zostać przetłumaczone na język polski. Dla firm i organizacji działających na polskim rynku, zrozumienie charakteru dobrowolności norm jest istotne. Przy wykorzystywaniu Polskich Norm warto także wziąć pod uwagę, że ich treść może być oparta na najnowszych osiągnięciach i rozwiązaniach dostępnych na światowym rynku, co może przyczynić się do podniesienia standardów jakości i efektywności działalności. W kontekście globalnej świadomości ekologicznej wykorzystywanie norm i standardów z zakresu ochrony środowiska może być kluczowym elementem odpowiedzialnej i zrównoważonej działalności gospodarczej. Właśnie dlatego warto śledzić zmiany i aktualizacje w obszarze normalizacji, aby dostosować się do najnowszych standardów, unikając ewentualnego ryzyka związanego z brakiem zgodności z wymaganiami normatywnymi.
Potrzebujesz pomocy? Sprawdź naszą ofertę doradztwa środowiskowego!
