Kary administracyjne to często jedyna narzędzie, które jest w stanie walczyć o zachowanie naszej planety. W ostatnich latach coraz bardziej uświadomiliśmy sobie skalę zagrożeń, jakie niesie ze sobą działalność człowieka dla przyrody. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska podejmuje decyzje o nałożeniu kar administracyjnych na przedsiębiorców i inne podmioty, które naruszają przepisy. Zanieczyszczenia powietrza, degradacja gleb, nadmierny wyrąb lasów i wiele innych czynników stanowi ogromne wyzwanie dla ekosystemów i naszego zdrowia. Dlatego właśnie kary administracyjne w ochronie środowiska stają się kluczowym narzędziem w egzekwowaniu przestrzegania przepisów i promowaniu zrównoważonego rozwoju.
SPIS TREŚCI
Podstawy prawne nakładania kar
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska może nałożyć kary administracyjne w ochronie środowiska zgodnie z:
- Kodeksem Postępowania Administracyjnego, który określa możliwości nałożenia kary,
- Ustawami dotyczącymi ochrony środowiska, które regulują prawa i obowiązki każdego przedsiębiorcy.
WIOŚ nie nakłada jednak zawsze najwyższych możliwych kar. Pod uwagę brane jest wiele czynników:
- okoliczności złamania ustawy,
- waga naruszenia prawa,
- częstotliwość niedopełnień,
- wcześniejsze kary,
- stopień przewinienia,
- działania podjęte w celu naprawy szkody,
- wysokość korzyści osiągniętych przed podmiot lub osobę prawną,
- warunki osobiste, które dotyczą tylko osób prywatnych.
Sprawdź >> Roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach do BDO
Czym jest „administracyjna kara pieniężna”?
Art. 189b. głosi: „Przez administracyjną karę pieniężną rozumie się określoną w ustawie sankcję o charakterze pieniężnym, nakładaną przez organ administracji publicznej, w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na niedopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.”
Prościej mówiąc, jest to kara, którą może nałożyć na nas urząd rządowy, gdy złamane zostanie prawo lub działania wyjdą poza regulacje dotyczące ochrony środowiska. Może to dotyczyć zarówno pojedynczych osób, jak i firm lub innych organizacji, które nie są osobami prawnymi. Kary administracyjne w ochronie środowiska są nakładane w wyniku decyzji organu administracji publicznej, czyli instytucji rządowej lub samorządowej, w tym przypadku WIOŚ.
Istotnym elementem dla przedsiębiorców i nie tylko jest fakt, że istnieje możliwość odwołania się od decyzji WIOŚ przed sądem administracyjnym, co otwiera przed przedsiębiorcami kolejne możliwości obrony swoich interesów.
Jakie administracyjne kary pieniężne nakłada WIOŚ?
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska kontroluje przedsiębiorców w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie środowiska, odpadach oraz rozszerzonej odpowiedzialności producenta. WIOŚ może nałożyć kary nawet do 1 miliona złotych, jednak najczęściej są one poprzedzone przez postępowanie administracyjne, które wykaże o popełnionych przez przedsiębiorcę błędach. W zależności od przewinień WIOŚ może nałożyć kary w zakresie prawa ochrony środowiska, za naruszenie zasad określonych w przepisach w tym:
- przekroczenie emisji spalin, gazów i pyłów,
- naruszenie warunków decyzji dotyczącej składowania odpadów,
- przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu zawartych w decyzji.
WIOŚ w tej sprawie prowadzi własne postępowanie, w którym sprawa, czy nie zostały przekroczone uprawnienia. Jeśli wysokość kary nie przekroczy 800 zł, to postępowanie nie jest konieczne. Kara może być większa na skutek utrudniania prowadzenia postępowania, a przedsiębiorca może być zobowiązany do zapłacenia od 10 do 100 zł kary.
Kary administracyjne w ochronie środowiska różnią się od siebie kwotami, w zależności od ustawy, którą przedsiębiorca lub inny podmiot złamie:
- Ustawa o ochronie środowiska: od 5 000 do 1 000 000 złotych,
- Ustawa o odpadach: od 10 000 do 1 000 000 złotych,
- Ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi: od 10 000 złotych.
Sprawdź >> Raport do KOBiZE
Przedsiębiorca w sądzie administracyjnym
Fakt, że decyzja administracyjna, taka jak na przykład nałożenie kary, jest ostateczna i nie podlega odwołaniu, jest ważną informacją dla przedsiębiorcy. Gdy organ drugiej instancji, czyli Główny Inspektor Ochrony Środowiska, wydaje niekorzystną decyzję, w tym utrzymuje kary administracyjne w ochronie środowiska nałożone przez WIOŚ, to na podstawie Kodeksu Postępowania Administracyjnego nie można już jej dalej kwestionować. Niemniej jednak to nie oznacza, że nie ma już dalszych możliwości. Przedsiębiorca może złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zgodnie z przepisami dotyczącymi postępowania przed sądami administracyjnymi.
Warto jednak pamiętać, że wniesienie skargi nie spowoduje automatycznego wstrzymania wykonania decyzji, choć GIOŚ lub sąd mogą podjąć taką decyzję na wniosek przedsiębiorcy, zwłaszcza gdy istnieje ryzyko znacznej szkody lub trudnych do odwrócenia skutków.
Po rozpatrzeniu sprawy sąd wydaje wyrok, w którym może uchylić decyzję całkowicie lub częściowo. Sąd może też uznać decyzję za zgodną z prawem lub zobowiązać organ do wydania nowej decyzji w określonym terminie, określając sposób postępowania lub rozstrzygnięcie.
Ostatecznym działaniem jest złożenie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który oceni legalność wyroku i może go uchylić lub uznać za zgodny z prawem. Po wydaniu takiego orzeczenia nie ma już możliwości kolejnego odwołania, ponieważ jest ono ostateczne.
