SPIS TREŚCI
Co oznacza skrót CBAM?
CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism) to skrót oznaczający mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2. Jego celem jest wyrównanie szans między przedsiębiorstwami sprowadzającymi towary spoza UE, a przedsiębiorstwami wytwarzającymi je wewnątrz Unii drożej, ze względu na koszty związane z unijną polityką klimatyczną. Mechanizm dotyczy produktów, których wytworzenie wiąże się z największą emisją CO2 lub innych gazów cieplarnianych. Został on ustanowiony Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiającym mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂ (dalej: rozporządzenie).
Kogo dotyczą obowiązki CBAM?
Na przedsiębiorców importujących, czyli nabywających poza granicami Unii Europejskiej surowce lub powstałe z nich produkty takie jak:
- cement,
- nawozy,
- żelazo i jego stopy,
- aluminium i jego stopy,
- a także importujących energię elektryczną i wodór,
został nałożony nowy obowiązek czyli tzw. raportowanie CBAM.
CBAM w okresie przejściowym
UWAGA:
Pierwszym okresem, za który należało złożyć sprawozdanie był czwarty kwartał roku 2023, termin jego złożenia minął 31 stycznia 2024 r! Aktualnie tj. od 1 października 2023 r. do końca 2025 r. trwa faza przejściowa tego mechanizmu. W tym czasie na importerów nałożony jest jedynie obowiązek sprawozdawczy.
Od 1 stycznia 2026 r., po zakończeniu fazy przejściowej powstanie m.in. obowiązek zakupu i rozliczenia certyfikatów CBAM – adekwatnie do śladu węglowego, czyli emisji związanej ze sprowadzanymi towarami i energią. Mechanizm po jego pełnym wdrożeniu poza aspektami rynkowymi ma zapobiegać „wyciekowi emisji” poza Unię Europejską oraz sprzyjać realizacji celów klimatycznych UE takich jak „fit for 55” (redukcja emisji o 55% w 2030 r.) czy osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r.
Sprawozdanie CBAM – co obejmuje?
Aktualnie kwartalne sprawozdanie CBAM obejmuje (zgodnie z art. 34 i 35 rozporządzenia) m.in. następujące dane:
- ilość zaimportowanych towarów w tonach, lub energii elektrycznej w megawatogodzinach,
- wielkość całkowitej emisji gazów cieplarnianych (wyrażoną w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla) na tonę towaru lub megawatogodzinę energii
Emisje należy obliczać zgodnie z metodyką określoną w art. 7 ust. 7 i pkt 4.3 załącznika IV rozporządzenia.
Do identyfikacji towarów podlegających pod sprawozdawczość stosuje się kody tzw. Nomenklatury Scalonej (CN). Ich wykaz znajduje się w Załącznikach I i II. Poniżej przykładowe towary podlegające (UWAGA – lista jest znacznie dłuższa!):
| Kod CN | Wyszczególnienie |
| 2804 10 00 | Wodór. |
| 2523 21 00 | Biały cement, nawet sztucznie barwiony. |
| 7207 11 11 | Półprodukty z żeliwa lub stali niestopowej, zawierające mniej niż 0,25 % masy węgla, walcowane lub otrzymane przez odlewanie ciągłe, ze stali automatowej. |
| 7606 11 91 | Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium, prostokątne (włączając kwadratowe), z aluminium niestopowego, pozostałe, o grubości mniejszej niż 3 mm. |
Sprawozdanie CBAM – realizacja obowiązków?
Obowiązki sprawozdawcze mogą być realizowane bezpośrednio przez importera lub też przez uprawnionego pośredniego przedstawiciela celnego. Sporządzanie i składanie sprawozdań CBAM odbywa się w Rejestrze przejściowym CBAM. Żeby uzyskać dostęp do Rejestru należy wcześniej założyć konto na platformie usług elektronicznych skarbowo-celnych PUESC i posiadać tam „Dostęp do rejestru CBAM”.
Ponadto w związku z mechanizmem nastąpiła również zmiana w procedurach celnych. W przypadku importu podlegających mechanizmowi surowców należy m.in. podawać w zgłoszeniach celnych kod: „2C2 – zgłoszenie przywozowe obejmuje towary, o których mowa w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2023/956 z 10.05.2023 r. ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2” (…). Będzietoskutkowaćotrzymaniemprzezimporteraprzypomnieniaoobowiązkusprawozdawczym.
W niniejszym artykule przedstawiliśmy przekrojowo nowe obowiązki raportowania CBAM. W przypadku importowania produktów objętych regulacjami rekomendujemy dokładniejsze zapoznanie się z obowiązującymi wytycznymi i procedurami oraz wdrożenie procedury sprawozdawczej we własnym przedsiębiorstwie.
